Wia van Dijk

30 december – De eindpresentatie. Vanwege het brengen en halen van bewoners die moeilijk lopen en per lift gebracht moeten worden, hebben we gekozen voor een inloopmiddag. Een goede keuze. Ik zal proberen iets van de sfeer en de reacties van de bewoners weer te geven. De muurinstallatie, het gordijn, de 23 kleurstrengen; na het ontdekken van de eigen kleurstreng ging de aandacht naar de onderlinge werking van de kleuren. Men was zeer oplettend en opvallend was de opmerking over de kleurstreng in het midden waarvan de kleuren zich geheel terugtrokken. Ook kwamen de overeenkomstige kleuren, de meest uitspringende kleur en de kleur zwart ter sprake. Bij de vloerinstallatie, werd onderling gepraat over de veel voorkomende gelen en witten en het ontbreken van donkere tinten bij de gekozen kleuren voor de toekomst. De vraag ging rond waar deze keuze op gebaseerd zou kunnen zijn. Bij het overzicht van de 23 kleurpaletten besprak men uitgebreid de verschillen en de overeenkomsten. Men deelde onderling informatie over eigen kleurkeuzes. Zo ontstond er een mooie uitwisseling van persoonlijke belevingen.

De eindpresentatie heb ik ervaren als een mooi ongedwongen samenzijn. Ik dank Park Zuiderhout, dat ik het levensaderproject hier heb kunnen uit voeren. Ook veel dank aan de bewoners die deelnamen aan het project. Ook de vele anderen die ik heb gesproken, dank, dank voor de fijne en inspirerende periode dat ik bij en met jullie heb kunnen werken. Het wonen en werken, de fijne dagelijkse contacten gaven vertrouwen. Drie maandenlang kon ik mij relaxt en toch intensief bezig houden met het project. Het was veel en soms zat het tegen maar het heeft me steeds geboeid en tot het laatst uitgedaagd. Het onderzoek heeft nieuwe impulsen en inzichten gegeven.

27  december –  De decembermaand is hier een ware feestmaand. Het 50 jarig bestaan van Park Zuiderhout, gevolgd door Sinterklaas en de Kerstdagen. De sfeer is warm en gezellig met veel groen, kerstbomen, kerstklokken en kerststallen. Toch heeft de gezelligheid en de levendigheid  ook een andere kant, de dood. Het plotseling overlijden van bewoners heb ik in de eerste periode weinig van meegekregen. Ik las erover in het tweewekelijkse bulletin, verder wordt vanwege privacy aan het overlijden weinig ruchtbaarheid gegeven. In eerste instantie heb ik me hierover verbaasd. Nu er vlak voor kerst en zelfs op kerstavond bewoners zijn overleden die beiden meededen aan mijn project, dringt de visie van Park Zuiderhout, het omgaan met de dood en in het hier en nu zijn, pas echt tot mij door. Vreemd dat ik hier tijd voor nodig had om dit te realiseren terwijl één van mijn werken specifiek gaat over de onlosmakelijke verbondenheid tussen leven en dood.

Ondanks dat ik de afgelopen twee week hard door moest werken heb ik contact kunnen houden met de bewoners. Ook bewoners die niet deelnamen aan het project kwamen op atelierbezoek. Zo heb ik interessante gesprekken kunnen voeren met een oud-architect, waarbij vooral de vraagstellingen waardevol waren. Ik moest wel mijn atelieruren bewaken om de werken voor de kerstdagen te kunnen afronden. Het was dan ook fijn om met een voldaan gevoel met de kerst, weer even echt thuis te kunnen zijn.

Eind deze week is de presentatie voor bewoners. De karakteristieke ruimte, met vooral in de ochtenduren een prachtig lichtinval, gaat veranderen van werk- naar presentatieruimte: ik zal de werken en de ruimte op elkaar af gaan stemmen.

1- Het gordijn. Een muurinstallatie met 23 strengen van steeds 12 meter lengte met de levensgeschiedenis in kleur omgezet van 23 bewoners. Iedere periode van 10 jaar drukt zich uit in een gekozen kleur. De kleurstrengen, hangend in neer en opgaande lijnen, laten een stroom van kleurschakeringen zien die wisselend vreugdevolle, kwetsbare en droevige perioden van het leven toont. Al kijkend ervaar je de onderlinge werking van de kleuren;  levendigheid en energie. Het gordijn, deze titel gebruik ik als metafoor en staat voor de innerlijke beweging die een mens in staat stelt zich bewust of onbewust te verhouden tot zichzelf en tot de ander met de mogelijkheid tot afsluiten, openen en verbinden.

2- Schijnsel van oneindigheid. De rondgevormde betonblokken afgedekt met matte kleurtinten staan symbool voor de basis van een jong mensenleven, de kindertijd van 0-10 jaar. Zij gaan de relatie aan met de 23 transparante vazen, die de gekozen kleuren met ‘de blik op de toekomst’ dragen. De transparantie van het glas duidt de afwezigheid van materie. Het licht reflecteert op het glanzende oppervlak en geeft de kleuren een zweem van ongrijpbaarheid. Het schijnsel van oneindigheid verbeeldt de continu aanwezige verbinding tussen leven én dood.

3- Heden en Toekomst. Twee schilderwerken laten een eenvoudige geordende compilatie zien met elk 23 gekozen kleuren die refereren aan het heden en aan de toekomst. Het schilderij met de titel Heden laat volle kleurcirkels zien met warme en heldere kleurtinten. Toekomst toont 23 kleuren met de zienswijze op de dood. Deze cirkels laten in hun contour zachte tinten zien als goudgeel, hemelsblauw, helder en gebroken wit.

12 december – Het einde van mijn drie maanden verblijf op Park Zuiderhout komt inzicht. Nog steeds ben ik hier met veel plezier. Wonen en werken tussen de ouderen is een bijzondere ervaring. Ik bewonder hun acceptatie en ook de positiviteit, men leeft met de dag. ‘Vier het leven‘ is de slogan van Park Zuiderhout en dat wordt hier ook zeker gedaan.

Het Levensaderproject heeft vorm gekregen, een aantal twee- en driedimensionale werken naderen het eindstadium. In al de werken laten kleuren de subjectieve tijdsbeleving van een twintigtal bewoners zien. Heel voorzichtig kan ik concluderen dat de kleurkeuze in Brabant toch net anders is dan in het oosten en noorden van ons land. Het betreft vooral de kleurbeleving, kijkend naar de toekomst, de dood.

16 november – De dagen en weken vliegen voorbij. De residentie biedt een goede bedding; wonen- en werken op deze wijze te laten samenvallen is een bijzondere ervaring. De afgelopen weken heb ik veel bewoners leren kennen en met een aantal van hen specifiek gesproken over hun levensloop dat heeft geresulteerd in verrassende kleurpaletten voor het Levensaderproject. De leeftijd van de bewoners loopt uiteen van resp. 46 jaar tot 102 jaar. Globaal schat ik de gemiddelde leeftijd zo rond 85 jaar.

De woon-werksituatie geeft gelegenheid bewoners uit te nodigen op mijn atelier in het Missiehuis zodat zij iets meekrijgen van de ontwikkeling en uitvoering. Ook kunnen we samen terugblikken op het gesprek en hun eigen gekozen kleurpalet.

‘…… een prettige ervaring. In het begin was het even moeilijk om een kleur aan de emotie te koppelen. Maar nu ik de kleuren terugzie, zou ik de kleuren niet veranderen, het klopt…… ik heb het goed gedaan’. Margot Bakkers 1961

‘ het kleurgesprek en de gesprekken achteraf heeft een herinnering van lang geleden weer levendig gemaakt. Bijzonder om zo’n indringende gebeurtenis opnieuw van dichtbij te ervaren en te beseffen dat de herinnering er altijd is, bewust en onbewust.’ Els Zeegers 1934

Het atelier vult zich met kleur en is mijn domein geworden. Een muurinstallatie, van in totaal 23 hangende kleurstrengen van 12 meter lang, is in wording. Zoals gewoonlijk, werk ik ook hier afwisselend twee- en driedimensionaal. Het switchen tussen beide disciplines dwingt me afstand te nemen en geeft me tijd om te ervaren wat het werk wil en wat ik wil. De uitwerking is arbeidsintensief. Het prepareren van de strengen en het exact copieren van de gekozen kleuren, de juiste samenstelling zoeken neemt tijd. Op technisch gebied was er ook nog wel het één en ander uit te zoeken. Het geheel vordert gestaag ondanks de trage voortgang werk ik er met plezier aan. De bijelkaar hangende kleurstrengen, hun schakeringen, de afwisseling, het  totaalbeeld fascineert mij door de onderlinge werking van de kleuren. Eind december moet het afgerond zijn dan is de presentatie voor de bewoners van Park Zuiderhout.

10 oktober – Sinds een week woon en werk ik in het oude Missiehuis, Park Zuiderhout in Teteringen, Brabant. De start van mijn drie maandenverblijf. Deze eerste week stond in het teken van het orienteren op het leefritme binnen de gemeenschap en de weg vinden in de verschillende gebouwen. Het is een mooi complex, oud- en nieuwbouw, met een prachtige binnentuin met terrassen. Er hangt een fijne sfeer, het voelt goed. De omgeving is bosrijk, een mooi wandelgebied. Het zonnige herfstweer nodigt uit zo nu en dan een wandeling te maken.

Op geregelde en niet geregelde momenten kom ik in contact met bewoners, zelfstandig wonend in de appartementen en met bewoners die meer zorg nodig hebben in het Woonzorgcomplex. Contact maken, en in contact zijn is een belangrijk onderdeel van mijn verblijf.

Mijn werkruimte, op de zolderverdieping van het Missiehuis, is een fijne en ruime plek. De nu nog blanco ruimte zal de komende maanden ongetwijfeld gevuld gaan worden met de gekozen kleuren van bewoners, hun levenskleuren.